بررسی میزان همبستگی معنایی بین عنوان و پیش‌نمونه در درس‌های فارسی اول تا ششم دبستان: رویکرد زبانشناسی شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، پردیس شهید مفتح، دانشگاه فرهنگیان، تهران

چکیده

معنا و ماهیت آن نیز مسأله اصلی زبانشناسی شناختی است که حاصل تجربۀ حسی است و از حواس پنجگانۀ بینایی، گویایی، بساوایی، چشایی و بویایی به دست می‌آید. در واقع، نظریۀ شناخت حسی قلب زبانشناسی شناختی است. در معنی‌شناسی شناختی نیز بر خلاف معنی‌شناسی منطقی، به ساخت مفهومی یا شناختی توجه می‌گردد که از طریق تجربه از جهان دریافت می‌شود. یکی از نظریه‌‌های مربوط به این حوزۀ نیز نظریۀ پیش‌نمونگی است که بر اساس پیش‌نمونه‌های مشترک قرار دارد که در مقابل نظریۀ مشخصه‌های معنایی قرار دارد که بر مبنای دو ارزش {+} یا {-} استوار است. هدف این پژوهش کشف پیش‌نمونه‌های مشترک عنوان درس‌های فارسی اول تا ششم دبستان بر اساس معیارهای پیش‌نمونگی مثل استنباط، انطباق، شاخصیت، بسامد و ترتیب است. روش پژوهش کیفی‌کمی، نوع آن توصیفی‌تحلیلی و رویکرد آن زبانشناختی است. حجم نمونه نیز تمام عناوین کتاب‌های فارسی اول تا ششم بوده است. داده‌ها نیز بر اساس طیف لیکرت درجه‌بندی شده و درصد همبستگی معنایی میان عناوین و پیام‌ها یا پیش‌نمونه‌ها به ترتیب شامل درجات متوسط 32%، کم 31%، زیاد 22%، خیلی کم 12% و خیلی زیاد 3% بوده که به طور کلی، این همبستگی متوسط رو به پایین است. از یافته‌های فوق می‌توان اینگونه استنباط کرد عناوین در بیان پیام درس صراحت معنایی زیادی ندارد. این دشواری می‌تواند منجر به عدم درک متن شود و مشکلاتی در آموزش و یادگیری پدید آورد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 16 بهمن 1402
  • تاریخ بازنگری: 25 فروردین 1403
  • تاریخ پذیرش: 25 فروردین 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار