مفهوم سازی های فرهنگی «زندگی» در قرآن کریم با تأکید بر حیطه اقتصادی

امینی, فریده

doi:10.22034/jls.2024.140437.1059

مفهوم سازی های فرهنگی «زندگی» در قرآن کریم با تأکید بر حیطه اقتصادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

فریده امینی

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

10.22034/jls.2024.140437.1059

چکیده

زبان شناسی فرهنگی به بررسی رابطه بین زبان و فرهنگ و تأثیر متقابل آن ها می‌‌پردازد، در این دیدگاه زبان زیر مجموعه ای از فرهنگ به شمار می‌‌آید که ویژگی های گوناگون فرهنگ را منعکس می‌‌کند. از ابزارهایی که زبان شناسی‌فرهنگی برای رسیدن به هدف خود از آن بهره‌گرفته است استعاره‌های مفهومی‌است؛ چرا، که استعاره‌های مفهومی‌به طور اتفاقی ساخته نمی‌‌شوند، بلکه بر اساس کنش‌های متقابل و پایدار با فرهنگ پایه ریزی می‌‌شوند. مطالعه ی حاضر به مفهوم‌سازی «زندگی» در قرآن با تمرکز بر گونه‌های اقتصادی رایج نزد مردمان عصر نزول پرداخته است تا از این طریق بازتاب گونه‌های رایج در مفهوم سازی «زندگی» را در کل آیات قرآن بکاوند. بررسی‌های صورت گرفته حاکی از آن است که در می‌ان گونه‌های رایج اقتصادی، گونه «تجارت» با بسامد بالاتری نسبت به سایر گونه‌ها در مفهوم سازی استعاری «زندگی» بکار گرفته شده است و پس از آن شاهد مفهوم‌سازی «زندگی» از طریق گونه‌های اقتصادی زراع، دامدار، شکار، غارت و صنعتگری هستیم. داده‌ها بیانگرآن است قرآن از الگوهای رایج در فرهنگ برای مفهوم‌سازی و تولید استعاره‌های حوزه «زندگی» بهره گرفته است و پس از نزدیکی به اندیشه مخاطب با تولید استعاره‌های مفهومی‌و به کارگیری آن درون روابط جدید به ایجاد الگوهای جدید و انتقال جهان بینی الهی در حوزه «زندگی» می‌‌پردازد. استعاره‌های بکارگرفته شده در حوزه مزبور نه تنها منعکس کننده الگوهای فرهنگی موجودند، بلکه الگوهای جدید تولید می‌‌کنند.

کلیدواژه‌ها