تحلیل گفتمان زیست محیطی در آثار علی اشرف درویشیان: مطالعة موردی مجموعه داستان‌های آبشوران و همراه آهنگ‌های بابام

حسن پور, هیوا; هدایتی زاده, هاجر

doi:10.22034/jls.2024.140100.1050

تحلیل گفتمان زیست محیطی در آثار علی اشرف درویشیان: مطالعة موردی مجموعه داستان‌های آبشوران و همراه آهنگ‌های بابام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، کردستان، ایران

² دانشجوی دکتری ، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، کردستان، ایران

10.22034/jls.2024.140100.1050

چکیده

زبانشناسی زیست‌محیطی از دانش‌های بینارشته‌ای معاصر است که به مطالعه و بررسی ارتباط بین زبان و محیط زیست می‌پردازد. پیوند میان زبان و محیط زیست بر پایة نحوة برخورد انسان‌ها با جهان طبیعت است که متأثر از دیدگاه‌ها، مفاهیم و جهان‌بینی‌ها است و تمام این‌ها در زبان شکل می‌گیرد. در همین راستا در پژوهش حاضر با استفاده از شیوۀ پژوهش توصیفی – تحلیلی به مطالعة تأثیرپذیری علی اشرف درویشیان (1320-1396ه.ش) از زبان‌شناسی زیست محیطی و نحوة انعکاس آن در آثار منتخب او (آبشوران و همراه آهنگ‌های بابام) می‌پردازیم. درویشیان در خانواده‌ای کم برخوردار و در حاشیۀ شهر کرمانشاه – آبشوران- متولد شد. به همین خاطر او از کودکی شاهد فقر گسترده‌ای بود که گریبانگیر خانواده شده بود. لذا طبیعت و محیط پیرامونی او به نحو خشنی اوضاع را برای این قشر از مردم سخت‌تر کرده بود. این ارتباط دو سویۀ طبیعت و زندگی طبقۀ فرودست به نحو بارزی درویشیان را تحت تأثیر قرار داده بود که در این پژوهش در قالب دسته‌بندی‌هایی شامل «برجسته‌سازی»، «هویت»، «محوسازی»، «قالب‌ها و قالب‌سازی» و «واقع‌بودگی»‌ نشان داده شده است. تفسیر موارد ذکر شده نشان از آن دارد که زیست‌بوم، نقش بسیار زیادی در شکل‌گیری واقعیت و طرز تلقی آن، نامگذاری‌ها، ایدئولوژی و سلطۀ آن بر مردم فرودست دارد. این داستان‌ها بازنمایی واقع‌گرایانه از زندگی افرادی بود که نقش طبیعت را در ارتباط با زندگی و روح و روان خود به خوبی درک کرده بودند.

کلیدواژه‌ها